مۈشۈكبەگ تور تۇراسى

 ھارغان چارچىغان چاغدا ئانچە مۇنچە كۈلۈۋېلىڭ. ئىتلار، مۈشۈكلەر دۇنيادىكى ئەڭ ئۇماق ھەم كۈيۈمچان ھايۋانلاردۇر.  ئۇلارنىڭ قىلغان قىلىقى گەرچە كۈلكىلىك بولسىمۇ، لېكىن نۇرغۇن نەرسىلەرنى سزگە ئەسلىتىدۇ.  تۈۋەندىكى بۇ سۈرەتتە بىر ئىشت مۈشۈككە ياردەملىشىپ چامغۇر يۇلماقتا.  !!!!!مەكتەپتە ئوقۇغان چاغدىكى "بوۋاينىڭ چامغۇر يۇلۇشى" دېگەن ئەسەر يادىڭىزغا كەلدىمۇ ھەي ئۇماق ئىشىت، ياشاپ كەت !!!! ئەقلىڭگە باركاللار !!!!  

مەركەزسىز ئەپ  مەركەزسىز ئەپ ئادەتتە ئەقىللىق توختام قاتارلىق تېخنىكا ئارقىلىق ئاپتوماتىك ھالدا ئۆزلىگىدىن ئىشلەيدىغان ئەپ. مەركەزسز ئەپلەر كۆپىنچە ھالدا مەركەزسز ھىسابلاش، بۈلەكچە زەنجىرى ياكى باشقا مەركەزسىز خاتىرە دەپتەر سېستىمىسدا ئىجىرا قىلىندۇ. ئەنئەنىۋى ئەپلەرگە سېلىشتۇرغاندا، مەركەزسىز ئەپلەر ئۈچىنچى شەخسسىز ياكى مەركەزسىز ھالدا ئىشلەتكۈچىلەرگە خىزمەت قىلىدۇ. مەركەزسىز ئەپلەر ئاساسلىقى توكېن (ياكى قىممىتى يوق پۇل بەلگىسى) تارقىتىش ئارقىلىق كىمنىڭ بۇ ئەپگە ئىگە ئىكەنلىكىنى كۆرستىدۇ. ھىچقانداق شىركەت ياكى تەشكىلەت بۇ ئەپنىڭ سان-سىفىرلارغا ئىگىدارچىلىق قىلالماديدۇ. بۇ ئىگىدارلىق توكېنلىرنى ئالدىنئالا پىروگرامملانغان ئالگورىزىمغا ئاساسەن مۇناسىۋەتلىك كىشلەرگە تارقىتىلىپ بېرىلدۇ. مۇشۇ توكېنغا ئىگە بولغان كىشلەر ياكى گۇرۇپپىلار دەل مۇشۇ مەركەزسىز ئەپنىڭ بىر قىسىم ئىگىدارچىلىقىغان ئىگە بولىدۇ. بۇ خىل ئەپنىڭ ھېچقانداق مەركەزلىك باشقۇرغىچىسى بولمغانلىقى ئۈچۈن ئۇنى مەركەزسىز ئەپ دەپ ئاتايدۇ. مەسلەن، سىز ھازىر تېلفونىڭزىدا ئىشلىتۋاتقان ئۈندىدار ئېپى، ئۇ بىر مەركەزلەشكەن ئەپ، ئىگىسى تېڭش

  ئاساسلىق شىفىرلىق پۇل ئاكسىيە بازىرى رەت تەرتىپى شىفىرلىق پۇل ئاكسىيە بازىرى ئاساسلىقى ھەرخىل بۈلەكچە زەنجىردىكى ھەرخىل شىفىرلق پۇللارنى ئېلىپ-سېتىش مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلەيدىغان (توردا ياكى تورسىز تىجارەت مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلەيدىغان) سودا ئېلىم-بېرىم سۇپىسىدۇر. كۆپ قسىم شىفىرلىق پۇل ئاكسىيە بازىرى ئىشلەتكۈچىلەردىن ھەرخىل ھەقلەرنى يىغىش بىلەن كىرىم قىلىدۇ. شىفىرلىق پۇللارنىڭ سانىنىڭ ئىشىشى، مەسئۇليەتسىز شىركەت ياكى شەخسىلەرنىڭ خەۋەپلىك بازار ھەركىتى سەۋەپلىك ئامىللارنى كۆزدە تۇتۇپ، شىفىرلىق پۇل ئاكسىيە بازارلىرى ئادەتتە ئۆز سۇپىسىدا تىزىملاتقان شىفىرلىق پۇللارغا قاتتىق نازارتچىلىك قىلىدۇ. لازىم بولغاندا مەسئۇليەتسىز ياكى بىخەتەر بولىمىغان شىفىرلىق پۇللارنى سۇپىسىدىن قوغلاپ چىقىرىدۇ. تۈۋەندىكىسى دۇنيادىكى ئەڭ ئالدىنقى قاتاردىكى 10 شىفىرلىق پۇل ئاكسىيە بازارلىرىدۇر (ئوبورت مىقتارى بويىنچە، 2022-يىلى 20-دېكابىر). 1.        باينەنىس ( Binance ) 2.         تەڭگە بازىسى ئاكسىيەسى ( Coinbase Exchange ) 3.         كىراكېن ( Kraken ) 4.     .   باينەنىس ئامېرىكا ( Binance.US )

  تەسېر تەسېر، ياكى تېسېر، دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ مۇقىم باھاللىق تەڭگە . تەسېر شىفىرلىق پۇلنىڭ بىر تۈرى. تەسېرنىڭ ئالماشتۇرۇش باھاسى 1 ئا ق ش دوللىرى. تەسېر ئېنگلىزچە نامى: Tether تەسېر قىسقارتىلما نامى: USD₮ ، ياكى USDT تەسېر شىفىرلىق پۇلى 2014-يىلى تەسېر چەكلىك مەسئۇليەت شىركىتى تەرىپىدىن بازارغا سېلىنغان. بازارغا تارقىتىلغان ھەر بىر تەسېر تەڭگىسى بىر ئامېرىكا دوللىرى بىلەن كۆتەكلەنگەن. دېمەك، ھەر قانداق ۋاقىتتا، مەبلەغ سالغۇچىلار ئۆزنىڭ قولىدىكى ھەر بىر تەسېر تەڭگىسنى شىركەتتە 1 ئا ق ش دوللىرىغان ئالماشتۇرلايدۇ. لېكىن شىفىرلىق ئاكسىيە بازىردا، تەسرنىڭ باھاسى ئادەتتە بىر دوللار ئەتىراپىدا ئايلىندۇ. چۈنكى شەخسىلەر تەسېر تەڭگىسنى بازاردا ئەركىن ئېلىپ-ساتالايدۇ. تەسېر شىركىتى ھەرقايسى ئېىگلىك ھوقۇقلۇق دۆلەت ۋە رايونلاردا شۇ يەرنىڭ قانۇنلۇق پۇلى بىلەن كۆتەكلەنگەن تەسېر تەڭگىسنى تارقاتقان، مەسلەن ياۋرو تەسېر، قارشى قىرغاقتىكى خەلق پۇلى تەسېر، ۋە مېكسىكا دوللىرى تەسېر. لېكىن تەسىرى ئەڭ چوڭ، بازار قىممىتى ئەڭ بۈيۈك بولغان تەسېر تەڭگىسى دەل ئامېرىكا دوللىرى تەسېرىدۇر. تۇنجى تەسېر تەڭگ

  مۇقىم باھالىق تەڭگە (مۇقىم قىممەتلىك تەڭگە) مۇقىم باھالىق تەڭگە بىر خىل شىفىرلىق پۇلدۇر. مۇقىم باھالىق تەڭگىنىڭ ئەڭ چوڭ ئالاھىدىلىكى دەل ئۇنىڭ باھاسى ياكى قىممىتنىڭ مەلۇم بىر خىل ئىگىللىك ھوقۇقلۇق پۇل ياكى باشقا خىل تىپتىكى مال مۈلۈك سېۋىتىگە باغلانغان\قېقىۋىتىلگەن بولىدۇ. مەسلەن تەسېر تەڭگىسى (بىر خىل مۇقىم باھاللىق تەڭگە) نىڭ باھاسى ئاشۇ شىفىرلىق پۇلنى تارقاتقان شىركەت ياكى تەشكىلات تەرىپىدىن 1 ئا ق ش دوللىرى قىلىپ بەلگىلەنگەن. شۇڭا سىز تەسېر تەڭگىسنى بۈلەكچە زەنجىرى سۇپىسى ياكى تارقاتقان شىركەتتىن سېتىۋالسىڭىز، ئۇنى 1 دوللارغا ئېلىپ ساتىسىز. شۇنداقتىمۇ، ئەركىن بازاردا تەسېرنىڭ باھاسى 1 دوللار ئەتىراپىدا دەۋىرىيلىك ھالدا ئۆزگىرەيدۇ. مۇقىم باھالىق تەڭگىنى تارقاتقانلار چوقۇم تارقىتىش مىقتدارى بىلەن تەڭ زاپاس پۇل (مەسلەن، 1 تەسىر تەڭگىسىگە 1 ئا ق ش دوللىرى) نى كۆتەكلەيدۇ. لېكىن ھازىرقى نۇرغۇن مۇقىم باھالىق تەڭگىلەرنىڭ ھىساباتى ئۇنچىلىك دەرىجىدە ئاشكارا ئەمەس. شۇڭا، كىشلەر مۇقىم باھالىق تەڭگىلەرنىڭ يىتەرلىك مىقتاردا كۆتەكلىك زاپاس پۇلى ياكى باشقا مال مۈلۈكىنىڭ (مەسلەن ئالتۇن، كۈمۈش،

  نۆل يىغىندا ئويۇن نۆل يىغىندا ئويۇن ياكى ئويۇنى (نۆل يىغىندى ئويۇنى)، ئادەتتە ئويۇن نەزەرىيەسىدە كۆپ ئىشلىتىلدىغان بىر خىل ئىستىراتىگىيە ئۇقۇمى. ئۇنۇنىڭ ئاسالىق مەزمۇنى دەل بىر ئويۇندا، بىر تەرەپنىڭ ئېرىشكىنى يەنەر بىر تەرەپنىڭ ئوخشاش مىقتاردىكى قايىبى ياكى يوقۇتۇشى بولىدۇ، شۇڭلاشقا بۇ ئويۇنغا قاتناشقانلارنىڭ ئېلىش-يوقۇيۇشنىڭ يىغىندىسى نۆل بولىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ خىل ئويۇن ئىستىراتىگىيەسىنى نۆل يىغىندا ئويۇنى دەيمىز. مەسلەن. ئالىم بىلەن مەمەت ئاغامچا تارتىشتى. بۇ ئىككىسى بۇ ئۇيۇنغا قاتناشقان بىردىنىبىر شەخىس. ئەگەر ئالىم ئوڭ تەرەپكە 5 مىتېر تارتىپ كەتكەن بولسا، ئۇنداقتا مەمەت سولدىن ئوڭغا 5 مىتىر سۈرۈلگەن بولىدۇ. ئەگەر ماتىماتىكىلىق ئۇسۇلدا مىقتىدارلاشتۇرساق، ئالىمنىڭ ئېرىشنكىنى +5، مەمەتنىڭ ئېرىشكىنى -5. ئىككىنسڭ يىغىنىدىسى، پىلوس بەش قوشۇلغان مىنوس بەش، نۆل بولىدۇ. بۇ دەل نۆل يىغىندا ئويۇنىنىڭ بىر تىپىك مىسالىدۇر. نۆل يىغىندا ئويۇنى ئىستراتىگىيەسى دۆلەتلەر ئارىسىدىكى رىقابەتلەردىمۇ بولىدۇ. مەلۇم بىر دۆلەتنىڭ ئېرىشىشى دەل يەنەر بىر دۆلەتنىڭ ئوخشاش بىر نەرىسدىن قايىب بولۇشىدۇر.

  ئەسەرىيۇم ئەسەرىيۇم بىر خىل ئوچۇق مەنبەلىك، مەزكەزسىزلەشتۈرۈلگەن، ئەقىللىق توختام فۇنكىسيەسى مۇجەسسەملەشكەن بىر خىل بۈلەكچە زەنجىرى. ئەسەرىيۇم سۇپىسنىڭ ئۆزى تارقاتقان شىفىرلق پۇلنى ئەسەر، Ether ، دەيدۇ. ئەسەر شىفىرلىق پۇلىنىڭ قىسقارتىلما نامى ETH دۇر. ئەسەرىيۇمنىڭ ئېنگلىزچە ئاتىلىشى: Ethereum ئەسەر بېت تەڭگىسىدىن قالىسلا بازار قىممىتى جەھەتتە ئىزچىل ئىككىنچى ئورۇندا تۇرۇپ كەلگەن شىفىرلىق پۇل (كىرىپتو پۇل). 2022-يىلى 15 سېنتەبىر، ئەسەرىيۇم ئورتاق نىزامى (ياكى ئورتاقلىق مېخانىزىمى) ئىش ئىسپاتىدىن "قۇشۇۋېتىش" ئۇسۇلى ئارقىلىق ئۈلۈش ئىسپاتى مېخانىزىمغا ئۆتتى. ئەسەرىيۇم 2013-يىلى تۇنجى قېتىم رۇس پۇشتىدىن بولغان كانادالىق پىروگراممېر ۋىتالىك بۇتېرىن ( Vitalik Buterin ) تەرىپىدىن ئوتتۇرغان قۇيۇلغان. ئەسەرىيۇم تۈرىنىڭ ئورگان تورى: https://ethereum.org/en / يېزىلغان پىروگرامما تىلى: Go, Rust, C#, C++, Java, Python, Nim, TypeScript سۇپا (پىلاتفورما): x86-64, ARM قوللايدىغان تىللار: كۆپ خىل تىل، لېكىن ئاساسلىقى ئېنگلىز تىلى ئەسەرنىڭ تۇنجى تارقىتىلىشى: 2015-يىلى 30-ئ

مەركىزى بانكا رەقەملىك پۇلى مەركىزى بانكا رەقەملىك پۇلى بىر خىل مەركىزى بانكا تارقاتقان، ھازىر مودا بولۇۋاتقان ھەمدە كەلگۈسنىڭ يۈزلىنىشى پارلاق بولغان تارقىتىلغان دەپتەر تېخنىكىسى ( Distributed Ledger Technology ) قوللىنىلغان، پۇل ئارقىلىق ئېلىپ بېرىلغان ئېلىم-بېرىمدا ئۈچىنچى شەخس ياكى ھەرقايسى پۇل-مۇئامىلە ئاپپاراتلىرىنى سىقىپ چىقىردىغان خاراكتېردىكى بىر خىل يېڭى رەقەملىك (ياكى دىگىتال) پۇل. مەركىزى پانكا تارقاتقان رەقەملىك پۇلنىڭ باشقىچە ئاتىلىشى مەركىزى بانكا تارقاتقان دىگىتال پۇل ياكى م ب ر پ. مەركىزى بانكا رەقەملىك پۇلىنىڭ ئېنگلىزچە ئاتىلىشى: Central bank digital currency قىسقارتىلما ئېنگلىزچە نامى: CBDC ياكى س ب د س مەركىز بانكا رەقەملىك پۇلىنىڭ ھازىرغە قەدەر بىرلىككە كەلگەن ئېنىقلىمىسى يوق. مەركىزى بانكا رەقەملىك پۇلى بىر خىل ئىنقىلاپ خاراكتېردىكى پۇلدۇر. ھازىر كىشلەر ئىشلىتۋاتقان ئالى چىقىمدانى، ئۈندىدار چىقىمدانى، بانكا كارتىسى ئارقىلىق چىقىم قىلىش قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ئېلىكتىرونلۇق پۇلدۇر. ئۇ رەقەملىك پۇل ئەمەس. چۈنكى يۇقۇردا دېيىلگەن چىقىم قىلىش ئۇسۇلىدا پەقەت شە